Mimo że, cynk jeden jednym z najważniejszych mikroelementów niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu człowieka, to jego niedostateczna podaż dotyczy ok. 30% światowej populacji. Jaka jest rola i znaczenie cynku dla organizmu ludzkiego?

Rola cynku w ludzkim organizmie

W ciele człowieka cynk odgrywa, przede wszystkim rolę regulacyjną, katalityczną i strukturalną. Jest niezbędnym elementem liczby enzymów i białek, bierze udział w odpowiedzi immunologicznej, reguluje procesy proliferacji i apoptozy komórek. Ma znaczący wpływ na mechanizmy starzenia się organizmu i prawidłowy rozwój układu kostnego. Oddziałuje na syntezę hormonów steroidowych i funkcje rozrodcze.

Cynk a układ odpornościowy

Niedobór cynku skutkuje atrofią układu odpornościowego i degeneracją mechanizmów odpowiedzi immunologicznej. Cynk reguluje funkcje limfocytów T, stymuluje ich aktywność cytotoksyczną i wytwarzanie interleukiny. Pierwiastek ten odgrywa też znaczną rolę w patogenezie alergii i stanów zapalnych.

Cynk a wolne rodniki

Wolne rodniki odpowiadają za niszczenie błon komórkowych i degenerację kwasów nukleinowych, co skutkuje nie tylko przyspieszeniem procesów starzenia, ale także rozwojem zmian nowotworowych. Cynk wykazuje właściwości przeciwutleniające, m.in. poprzez konkurowanie o miejsce w lipidach z żelazem i miedzią, które są odpowiedzialne za powstawanie wolnych rodników. Cynk chroni także błony komórkowe przed utlenianiem, również poprzez wiązanie się z fosfolipidami i blokowanie aktywnych metali.

Cynk a skóra i włosy

Cynk jest niezbędny do utrzymania prawidłowej kondycji skóry i włosów. Wpływa na regenerację skóry, wytwarzanie prostoglandyn i funkcje wydzielnicze skóry. Przyspiesza gojenie się ran. Jego niedobory prowadzą do dermatoz i alergii. Cynk reguluje procesy powstawania kolagenu, wpływając na elastyczność skóry.

Cynk a układ nerwowy

Cynk jest modulatorem transmisji synaptycznej. Niedobór tego pierwiastka ma negatywne skutki dla przewodnictwa nerwowego i może powodować zaburzenia neurologiczne.

Cynk a geny

Cynk reguluje liczne procesy związane z ekspresją genów. Polimeraza DNA i RNA, enzymy odpowiadające za proces replikacji kwasów nukleinowych są metaloenzymami cynkowymi. Pierwiastek ten bierze też udział w mechanizmach naprawy DNA. Cynk wpływa także na geny kontrolujące różnicowanie i apoptozę komórek, a przez to na tempo starzenia się organizmu człowieka.

Cynk a wzrok

Siatkówka oka ludzkiego zawiera duże stężenie jonów cynku. W procesie widzenia pierwiastek ten ma znaczenie zarówno jako neurotransmiter, jak i składnik enzymów. Cynk przeciwdziała chorobom wzroku związanym ze starzeniem się organizmu.

Cynk a układ rozrodczy

Pierwiastek ten odgrywa ważną rolę w mechanizmach mających na celu konserwację komórek rozrodczych i utrzymanie optymalnej ruchliwość plemników. Niedobór cynku może spowodować zahamowanie spermatogenezy i upośledzenie wydzielania hormonów płciowych.

Niedobór cynku – jak prawidłowo suplementować?

Na rynku dostępnych jest wiele preparatów zawierających cynk, przeznaczonych do samodzielnej suplementacji. Cynk występuje w nich w postaci m.in. chlorku, octanu, mleczanu, askorbinianu, czy asparaginianu. Zwykle stosuje się cynk w formie tabletek lub kapsułek. Jednak są sytuacje, w których suplementacja elektrolitów i mikroelementów, a zatem także cynku, jest niezbędna w innej postaci niż doustna. Wlewy dożylne, czyli kroplówki witaminowe i elektrolitowe, są zalecane osobom z niskim poziomem przyswajalności substancji aktywnych. Wlew dożylny wykonuje i nadzoruje wykwalifikowany personel.

Podsumowanie

W organizmie człowieka cynk spełnia rolę regulacyjną, katalityczną i strukturalną. Niedobory tego pierwiastka stanowią poważne zagrożenie dla homeostazy. Suplementacja preparatami cynku jest często konieczna, jednak decyzję o jej rozpoczęciu powinna poprzedzać diagnostyka i konsultacja lekarska.